Kim naprawdę są ewangelicy?

Postanowiliśmy napisać ten artykuł z powodu rosnącej liczby zapytań w mediach społecznościowych o sprawy związane z Kościołem Ewangelicko-Augsburskim. Poniższy tekst ma na celu odpowiedzenie na to podstawowe pytanie – kim właściwie są ewangelicy?

WIARA

Czy protestanci to chrześcijanie?
Wbrew pozorom to pytanie pojawia się bardzo często, wiele osób przypisuje status „chrześcijaństwa” jedynie większościowej chrześcijańskiej denominacji w danym kraju (np. Polska – katolicyzm, USA – protestantyzm). Chrześcijaninem jest każdy człowiek wierzący i ochrzczony w imię Ojca, Syna i Ducha Świętego. Protestantyzm jest jednym z trzech, najprężniej rozwijających się odłamów chrześcijaństwa – obok katolicyzmu i prawosławia. Za protestantów uznaje się dziś ponad 900 mln. chrześcijan z całego świata, którzy swoim nauczaniem nawiązują do myśli teologicznej XVI-wiecznych reformatorów. Często zasadnicze rysy protestanckiego rozumienia wiary chrześcijańskiej podsumowuje się w tzw. „Solach”.

Co jest naszym źródłem wiary?
Podstawą wiary każdego protestanta jest Pismo Święte, co wyraża zasada– Sola Scriptura. W tym miejscu bardzo często pojawia się nieprawdziwy zarzut, że protestanci odrzucili Tradycję Apostolską. Dla ewangelików cały dorobek duchowy i intelektualny starożytnego Kościoła ma olbrzymie znaczenie, tam jednak, gdzie pojawiają się rozbieżności między Pismem Świętym, a Tradycją, – protestant stawia Biblię na pierwszym miejscu. Dodatkowo Kościół Ewangelicko-Augsburski posiada księgi wyznaniowe, które są pomocą w czytaniu Pisma Świętego oraz wykładnią jego nauki.

Kto może dostąpić zbawienia?
Zbawienie jest darem łaski Boga (zasada Sola Gratia). Człowiek może je przyjąć jedynie za pomocą wiary (zasada Sola Fide). Zbawiony jest każdy człowiek, który prawdziwie wierzy, a więc ufa Bożym obietnicom zbawienia, a co za tym idzie uznaje Jezusa Chrystusa za swojego zbawcę. Prawdziwa wiara prowadzi do wdzięczności i posłuszeństwu Bogu, a co za tym idzie do miłości, w której chcemy służyć innym, kochać ich, pełnić dobre uczynki. Wierzący tworzą Kościół przez duże „K”– wspólnotę ludzi zbawionych. Bóg zwraca się ze swoją miłością do każdego, lecz nie każdy ją odwzajemni.

Czy luteranie nienawidzą Marii i świętych?
Jest to bardzo często powielany stereotyp. Maria jest postacią biblijną, matką naszego Zbawiciela, świętą i pokorną niewiastą. Protestanci odrzucają niebiblijne przedstawienia Marii, który najwyraźniej oddaje pewna polska pieśń religijna: „Lecz kiedy Ojciec zagniewany siecze, szczęśliwy, kto się do matki uciecze”. Jak naucza Biblia, między nami a Ojcem jest tylko jeden pośrednik – Jezus Chrystus (1 Tym 2:5), chrześcijanin nie potrzebuje pośrednika do pośrednika (Jezusa). Maria, podobnie jak inni wielcy chrześcijanie – ci opisani, jak i nie opisani na kartach Biblii, powinni być dla nas wzorem chrześcijańskiego życia. Wszystkie święte osoby, cechują się pokorą, wskazują na Chrystusa, nie na siebie, co widzimy w 10 rozdziale Dziejów Apostolskich, gdy apostoł Piotr nakazuje wstać setnikowi, który z wdzięczności oddał mu pokłon.

Czy ewangelicy nie uznają papieża?
Protestanci uznają papieża jako zwierzchnika Kościoła Rzymskokatolickiego, nie utożsamiają jednak tej instytucji z Kościołem Powszechnym. Głową tego ostatniego jest dla nich Jezus Chrystus, ziemskie instytucje są tymczasowe. Od początku chrześcijaństwa trwał spór o tzw. prymat Piotrowy. Ojciec Kościoła – św. Augustyn, jeden z czołowych teologów, w swoim dziele „O nauce chrześcijańskiej. Sprostowania” tak pisał:

W tym samym czasie mojego kapłaństwa napisałem dzieło jako odpowiedź na list Donata (…). Tam to w pewnym miejscu powiedziałem o Piotrze Apostole, że „na nim, niczym na skale założony został Kościół”.(…) Pamiętam jednak, że później bardzo często wyjaśniałem słowa wypowiedziane przez Pana: „Ty jesteś Piotr, i na tej skale zbuduję Kościół mój’, rozumiejąc tak, aby myślano, iż Kościół został zbudowany na tym, w którego wiarę wyraził Piotr słowami: „Ty jesteś Mesjasz Syn Boga żywego”, a Piotr tak nazwany przez ową Skałę reprezentował sobą Kościół, który wznosi się na tej Skale i „otrzymał klucze Królestwa niebieskiego”. Albowiem nie powiedziano mu: „Ty jesteś skała”, lecz: „Ty jesteś Piotr”. Skałą zaś był Chrystus, którego wyznał Szymon zwany Piotrem, jak to zresztą cały Kościół wyznaje.

 Augustyn dawał każdemu wierzącemu prawo do rozstrzygnięcia tej kwestii. Prawo to z biegiem czasu było ograniczane, co było jednym z powodów rozpadu Kościoła Chrześcijańskiego na kościół wschodni i zachodni. Podobnie do wykładni słów Ewangelii Mateusza z rozdziału 16 podchodzili XVI-wieczni Reformatorzy, widząc skałę, o której mówił Chrystus nie w osobie Piotra i jego następców, ale w złożonym przezeń w imieniu także innych apostołów wyznaniu wiary: „Ty jesteś Mesjasz Syn Boga Żywego”. Co za tym idzie Kościół warunkiem ciągłości trwania Kościoła nie jest wierność następcy Piotra, ale wierność jego wyznaniu wiary.

Czy ewangelicy wierzą w objawienia prywatne?
Wierzymy, że wszystko co Pan chciał nam przekazać, zostało zawarte w Biblii. Protestanckie rozumienie skupia się więc na studiowaniu Pisma Świętego by odnaleźć w nim Słowo Boże, które może być przedmiotem zwiastowania niosącego zbawcze przesłanie o Bożych obietnicach, a nie na szukaniu indywidualnych potwierdzeń w objawieniach prywatnych.

Dlaczego ewangelicy nie mają mszy, tylko nabożeństwa?
Używanie nazwy nabożeństwo, zamiast msza, ma podłoże historyczne. Pierwotnie nazwy „msza” używano jako określenia niedzielnego spotkania chrześcijan w kościele. Z czasem termin ten utożsamiono z rzymskokatolickim pojmowaniem Eucharystii w kategoriach ofiary składanej Bogu. Reformacja XVI-wieczna zdecydowanie odrzuciła takie jej rozumienie, co za tym idzie z czasem zanikł też w codziennym użyciu termin „msza”. Odrzucenie rozumienia Eucharystii w kategoriach ofiary wynikało z faktu, że w perspektywie ewangelickiej to Bóg złożył ofiarę, jedną jedyną i doskonałą, na krzyżu Golgoty. To było działanie Boga dla człowieka, nie na odwrót.

Jak często ewangelicy się modlą?
Modlitwa jest przywilejem chrześcijanina, a nie obowiązkiem, czy karą. Biblia mówi „nieustannie się módlcie” — powinniśmy świadczyć o naszym Panu, także swoją sumienną pracą, dawaniem świadectwa, czytaniem Słowa Bożego – te rzeczy same w sobie są rodzajem modlitwy.

Czy ewangelicy obchodzą święta?
Tak, i w większości przypadków są one bardzo podobne do tych znanych z Kościoła Rzymskokatolickiego. Luteranie są częścią chrześcijaństwa zachodniego – z tego powodu używają zachodniego kalendarza liturgicznego, w którym np. Boże Narodzenie zawsze przypada na 25 grudnia. Święta w Kościele ewangelickim nie są ponowieniem minionych zdarzeń, ale są sprawowane na ich pamiątkę. W Śpiewniku Ewangelickim, który zawiera m. in. kalendarz liturgiczny Kościoła, nie znajdziemy świąt, które nie są związane bezpośrednio z wydarzeniami opisanymi na kartach Pisma Świętego – stąd brak Bożego Ciała, czy Wniebowzięcia Marii Panny.

Czy luteranie mają jakieś sakramenty?
Liczba sakramentów w chrześcijaństwie była dyskutowana już od samego początku jego istnienia. Do dziś różne Kościoły prawosławne uznają od 2 do 12 sakramentów, w katolicyzmie liczba 7 sakramentów została ustalona w XII w., a ostatecznie potwierdzona na soborze florenckim (1439-1442). Ewangelicy uznają dwa sakramenty – Chrzest i Komunię Świętą, jako zbawienne dary Bożej łaski, ustanowione bezpośrednio przez Jezusa Chrystusa. W ewangelickim rozumieniu, by sakrament był sakramentem, musi spełniać 3 kryteria:

– zawierać jakiś fizyczny znak

– zawierać obietnicę niewidzialnej łaski Bożej

– być ustanowiony przez Jezusa Chrystusa

Jak zostało to już wyżej wspomniane, te kryteria spełniają tylko Chrzest i Wieczerza Pańska.

Czy ewangelicy się spowiadają?
„Gdy Pan i Mistrz nasz Jezus Chrystus powiada: “Pokutujcie”, to chce, aby całe życie wiernych było nieustanna pokutą”” (pierwsza z 95 tez Marcina Lutra z 1517 r.) – każdy chrześcijanin świadomy swojej grzeszności spowiada się przed Bogiem. Pokutę rozumiemy zatem jako uświadomienie sobie własnej grzeszności, żal za grzechy i szczere pragnienie poprawy spowodowane miłością do Boga. W Kościele Ewangelickim uroczyste odpuszczenie grzechów i spowiedź powszechna ma miejsce na nabożeństwie spowiednio-komunijnym. Czy luteranie zrezygnowali zatem ze spowiedzi usznej? W żadnym wypadku. Istnieje możliwość indywidualnej rozmowy duszpasterskiej, z zachowaniem poufności (tajemnicy spowiedzi), połączonej ze spowiedzią i absolucją.

Jaką rolę odgrywa duchowny w protestantyzmie?
Zwyczajowo duchownego protestanckiego określa się mianem pastora (od „pasterz”), w Polsce jednak duchownemu ewangelickiemu przysługuje tytuł „ksiądz” – stało się tak głównie ze względów kulturowych i prawnych. Protestantyzm wyróżnia nauka o powszechnym kapłaństwie wszystkich wierzących. Zgodnie z nią wszyscy wierzący/ochrzczeni są w równym stopniu kapłanami, a więc mają bezpośrednią możliwość zwracania się do Boga. Duchowny nie ma więc szczególnego statusu kapłańskiego. Jest on raczej sługą wspólnoty (zboru), który powołany jest do tego by zwiastować jej Słowo Boże w kazaniu i sakramentach. Praktyczną konsekwencją nauki o powszechnym kapłaństwie jest na przykład to, że wszyscy wierzący, zarówno pastor, jak i zbór, są odpowiedzialni za Kościół w równym stopniu. Kościoły ewangelickie cechuje większa demokratyzacja struktury. Na przykład za funkcjonowanie parafii odpowiadają Rady parafialne, w których duchowny jest jednym z członków. Duchowny ewangelicki może mieć żonę i założyć rodzinę, zgodnie ze wskazaniami Apostoła Pawła z 1 listu do Tymoteusza – początek 3 rozdz.

Czy luteranie nie szanują zmarłych?
Luteranie z reguły nie modlą się o zbawienie osób zmarłych. To stanowisko nie wynika z braku szacunku wobec osób, które poprzedziły nas w drodze do Pana, ale z przekonania, że zbawienie jest wyłącznie dziełem Boga i nie jesteśmy w stanie po śmierci bliskiej osoby wpłynąć na jej zbawienie. Nie jesteśmy w stanie naszą modlitwą dać wiary osobie, która już nie żyje.. Ewangelicy odwiedzają groby swoich zmarłych, często urządzane są nabożeństwa, których celem jest jednak wspomnienie zmarłej osoby, i jej czynów, a nie modlitwa o jej zbawienie. Nie zabraniamy takiej modlitwy za zmarłych, lecz nie sądzimy, by mogła cokolwiek zmienić. We wspomnieniu jest natomiast miejsce na modlitwę dziękczynną za życie danej osoby i otrzymane dzięki niej dobro.

Czy chrzest katolicki jest ważny dla ewangelików?
Tak. Kościół Ewangelicko-Augsburski praktykuje chrzest dzieci, podobnie jak Kościół Rzymskokatolicki. W 2000 roku oba Kościoły (a także inne Kościoły członkowskie Polskiej Rady Ekumenicznej) podpisały „Sakrament Chrztu znakiem jedności. Deklaracja Kościołów w Polsce na progu Trzeciego Tysiąclecia”, w której wzajemnie uznały udzielany przez siebie Chrzest. Jedną z praktycznych konswekwencji tego porozumienia jest fakt, że osoba chcąca dokonać aktu konwersji (zmiany wyznania) potrzebuje właśnie odpisu aktu Chrztu ze swojej macierzystej parafii.

Czy płaci się za intencje modlitewne na nabożeństwie?
Nie. Przed rozpoczęciem nabożeństwa każdy może zgłosić pastorowi, bądź zapisać na kartce, intencję, w jakiej chce, by pomodlono się na nabożeństwie, i jest to całkowicie bezpłatne. Kościół Ewangelicko-Augsburski nie prowadzi „cenników”, a każda ofiara okolicznościowa, np. za ślub, czy chrzest, – w całości jest przeznaczana na potrzeby parafii, nie duchownego.

Czy nabożeństwa są w języku polskim?
To bardzo często zadawane pytanie. Jego źródła tkwią w XIX wiecznym stereotypie ewangelika – Niemca. Dziś większość członków Kościoła luterańskiego to Polacy. Co za tym idzie w czasie nabożeństw używają języka polskiego. Wynika to z przekonania już XVI-wiecznych Reformatorów, że nabożeństwo powinno być zrozumiałe dla tych, którzy w nim uczestniczą. Stąd odeszli oni od obowiązującej łaciny na rzecz języka narodowego, który będzie zrozumiały dla uczestniczących w nabożeństwie.

Kto może przyjść na nabożeństwo?
Na nabożeństwo zaproszona jest każda zainteresowana osoba, a uczestniczenie w nim nie wiąże się w żaden sposób ze zmianą wyznania czy nieprzyjemnymi konsekwencjami. Do Sakramentu Ołtarza są zaproszeni wszyscy ochrzczeni, wierzący w Trójjedynego Boga oraz wierzący, że chlebie i winie Wieczerzy Pańskiej udzielana jest ciało i krew Chrystusa. Porządek nabożeństwa w parafii Ewangelicko-Augsburskiej Przemienienia Pańskiego znajdziesz tutaj (link).

SPRAWY SPOŁECZNE

Czy ewangelicy uznają rozwody?
Protestanci stoją na straży nierozerwalności małżeństwa. Ewangelicy dopuszczają jednak, że ze względu na swoją grzeszność, człowiek czasami doprowadza do rozpadu małżeństwa. W takiej sytuacji Kościół przyjmuje do wiadomości procedurę rozwodową przeprowadzoną przed sądem państwowym. Zawarcie zawarcie powtórnego związku małżeńskiego i pobłogosławienie go w kościele jest możliwe, jednak nie przysługuje ono automatycznie każdemu rozwodnikowi. Zgoda na ponowny ślub kościelny poprzedzona jest duszpasterskim rozeznaniem sytuacji osoby ubiegającej się o ponowny ślub. Ślub ewangelicki – link

Dlaczego kobiety głoszą kazania?
W Kościele Ewangelicko-Augsburskim jeden urząd duchownego jest realizowany w trzech posługach: biskupa, księdza-prezbitera i diakona. Kobiety są ordynowane do posługi diakona, co za tym idzie zyskują prawo wygłaszania kazań i udzielania sakramentów. Nie przysługują im funkcje administracyjne zarezerwowane dla księdza-prezbitera i biskupa.

Czemu pastorzy noszą koloratki?
W Polsce jest to bardzo częsty zarzut wobec naszych duchownych. Koloratka jest kulturową oznaką posługi duchownego, idea koloratki nie narodziła się w kościele rzymskokatolickim, lecz prezbiteriańskim. Ten zwyczaj przeszedł z protestantyzmu do katolicyzmu.

Czy luteranie walczą z antykoncepcją?
Antykoncepcja, jak i świadome planowanie rodziny, jest indywidualnym wyborem każdego małżeństwa. Świadome planowanie rodziny nie jest w żadnym wypadku grzechem.

Kościół Szwecji, liberalizm!
Częstym oskarżeniem kierowanym w naszą stronę jest powoływanie się na Kościół Szwecji, którego poglądy, zwłaszcza na sprawy społeczne, są w niektórych środowiskach, uznawane za kontrowersyjne. Należy w tym momencie zaznaczyć, że kościoły protestanckie mają zupełnie inną strukturę administracyjną niż choćby Kościół Katolicki. Nie istnieje jeden Kościół Protestancki. W poszczególnych krajach istnieją niezależne organizmy kościelne (czasami więcej niż jeden) danej wyznania.  W Polsce istnieje obecnie jeden Kościół tradycji luterańskiej – Kościół Ewangelicko-Augsburski, który jest niezależny od innych Kościołów luterańskich, w tym także zagranicznych. Niezależność ta zakłada zarówno samorządność w zakresie organizacyjnym (np. struktura, procedury administracyjne itd.), jak i  co do rozstrzygnięć odnoszących się do nauczania, czy stanowisk etycznych.

Czym dla naszego kościoła jest ekumenia?
Kościół Ewangelicko-Augsburski jest zaangażowany w ruch ekumeniczny, a w naszej parafii co roku odbywa się Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan. Modlimy się o jedność chrześcijan, rozumianą nie jako jedność instytucjonalną, lecz jako zgoda międzywyznaniową i dawanie wspólnego świadectwa o naszej wierze, trwanie w jednym Kościele Jezusa Chrystusa, który przekracza ramy poszczególnych denominacji (wyznań). Podstawą tak rozumianej jedności jest porozumienie co do pojmowania zwiastowanej Ewangelii i udzielanych sakramentów. Kiedy to porozumienie jest osiągnięte różnice między poszczególnymi tradycjami są uważane za wyraz bogactwa. Dlatego właśnie Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce pozostaje we wspólnocie kościelnej np. z Kościołem Ewangelicko-Reformowanym czy Ewangelicko-Metodystycznym.

Jedną z cech, jaka wyróżnia protestantów, jest indywidualizm, nasza osobista odpowiedzialność przed Bogiem za swoje czyny. Pan Bóg podchodzi do każdego człowieka indywidualnie. Każdy z nas jest kochany przez Boga, a decyzja o zerwaniu z grzesznymi nawykami jest procesem, który każdy człowiek, który poszukiwał i znalazł Pana, musi przejść razem z Nim. Bóg każdego z nas zaprasza do siebie, bez względu na status majątkowy, kolor skóry czy płeć, i daje się znaleźć każdemu, kto Go szuka.

Więcej tutaj
Pytania można kierować na nasz adres email: nowysacz@luteranie.pl lub za pośrednictwem naszego fanpage’u na Facebooku.